Jak odrzucić spadek w imieniu małoletniego?

W ostatnim okresie coraz częściej zgłaszają się do mnie zatroskani rodzice z pytaniami jak odrzucić spadek w imieniu małoletniego oraz jak wygląda procedura odrzucenia spadku w imieniu dziecka. Sprawa nabiera szczególnego znaczenia dla całej rodziny, jeżeli rodzice wiedzą o tym, że w spadku są długi. Zaniechanie przez rodziców podjęcia stosownych czynności może doprowadzić do tego, że dziecko wystartuje w dorosłe życie z dużymi długami odziedziczonymi po bliższym lub dalszym krewnym.

Należy pamiętać o tym, że złożenie przez rodzica notarialnego oświadczenia o odrzucenie spadku nie zabezpiecza interesów małoletnich dzieci.
Zgodnie bowiem z art. 156 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego : „opiekun powinien uzyskiwać zezwolenie sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego”. Jedną z takich spraw jest właśnie zgoda na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego. Małoletnie dzieci nie mają prawa składać takiego oświadczenia samodzielnie.
Mogą to uczynić w ich imieniu jedynie rodzice lub opiekunowie prawni.

W sprawie dotyczącej odrzucenie spadku w imieniu małoletniego szczególnie istotne są terminy i formy dokonywanych czynności.

Harmonogram postępowania w większości typowych przypadków sprowadza się do następujących działań:

1) notarialne odrzucenie spadku przez rodzica (bądź rodziców)
Na złożenie takiego oświadczenia, spadkobierca ma czas 6 miesięcy od daty, kiedy dowiedział się o śmierci spadkodawcy albo o istnieniu testamentu w którym został powołany do spadku. Po upływie tego sześciomiesięcznego terminie nie można już składać żadnych oświadczeń, a spadek uważa się za przyjęty przez małoletniego z dobrodziejstwem inwentarza.

2) złożenie do właściwego sądu rodzinnego pisemnego wniosku o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka.

• wniosek powinien być złożony na piśmie do sądu rodzinnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka, a w braku miejsca zamieszkania – sąd opiekuńczy miejsca jego pobytu. Jeżeli brakuje i tej podstawy – właściwy jest sąd rejonowy dla m. st. Warszawy. Należy podkreślić, że chodzi o miejsce zamieszkania, a nie miejsce zameldowania. Najczęściej oba te miejsca są takie same, ale nie zawsze tak jest.
• do wniosku należy załączyć odpowiednią dokumentację i zawnioskować o przeprowadzenie z niej dowodów. Dokumentacja w każdej sprawie jest inna.
• ważne jest, aby wskazać numery PESEL rodziców oraz dziecka, którego sprawa ma dotyczyć, a także uiścić opłatę sądową od wniosku (40 zł). Umożliwi to szybsze rozpoznanie sprawy.
• większość sądów wymaga również wskazania osoby kuratora dla małoletniego dziecka. Kuratorem takim nie może być żaden z rodziców.

3) udział rodziców w rozprawie sądowej w sprawie odrzucenia spadku w imieniu małoletniego
Przebieg posiedzenia jest uzależniony od konkretnego przypadku, ale z reguły obejmuje takie czynności jak: ustanowienie i wysłuchanie kuratora, przesłuchanie rodziców oraz przeprowadzenie zawnioskowanych dowodów.

4) złożenie do sądu rodzinnego pisemnego wniosku o doręczenie odpisu postanowienia sądowego
Warto pamiętać o tym, że samo wydanie sądowego postanowienia o zezwoleniu na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego nie zamyka sprawy. Po uprawomocnieniu się postanowienia trzeba wystąpić do sądu o wydanie odpisu prawomocnego postanowienia i poczekać na jego doręczenie. Wniosek taki podlega opłacie sądowej. W większości sądów można umówić się na osobisty odbiór orzeczenia.

5) stawiennictwo wyznaczonego przez sąd rodzica u notariusza celem odrzucenia spadku w imieniu małoletniego.
Następnie, rodzic zaopatrzony w takie postanowienie powinien w możliwie najszybszym terminie udać do notariusza i złożyć stosowne oświadczenie o odrzucenie spadku w imieniu dziecka.

Jak widać, procedura postępowania w sprawie o odrzucenie spadku w imieniu małoletniego dziecka wymaga od rodziców zachowania dużego refleksu oraz wyjątkowej sprawności działania. Najczęściej bowiem przyjmowane jest, że wszystkie wymienione powyżej czynności muszą zostać wykonane w terminie 6 miesięcy od dnia w którym rodzic dowiedział się o śmierci spadkodawcy albo o istnieniu testamentu w którym został powołany do spadku. Bezwzględnie zatem należy pamiętać o tym terminie. Brak oświadczenia w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Pomoc prawna adwokata albo radcy prawnego może okazać się przydatna.

Adwokat Jan Przemysław Kopko

Zawód adwokata wykonuję od 2010 roku. Specjalizuję się w pomocy prawnej na rzecz osób fizycznych w zakresie spraw spadkowych, spraw rodzinnych, spraw nieletnich oraz spraw zadłużeniowych. Świadczyłem pomoc prawną na rzecz ponad 1 500 Klientów, występowałem przed sądami w ponad 3 000 rozpraw sądowych i posiedzeń sądowych oraz udzieliłem kilku tysięcy porad prawnych. Brałem również aktywny udział w negocjacjach prowadzonych z przeciwnikami procesowymi, ich pełnomocnikami, a także wierzycielami i firmami windykacyjnymi.

Zapraszam do kontaktu:
Tel: 512 567 580
E-mail: przemyslaw.kopko@adwokatura.pl