Zachowek jest jednym z podstawowych narzędzi ochrony praw majątkowych osób bliskich spadkodawcy. Często jednak pojawia się pytanie, jak darowizny dokonane przez spadkodawcę za życia wpływają na wysokość zachowku przysługującego uprawnionym. W poniższym artykule przyjrzymy się tej kwestii i wyjaśnimy, jak darowizny mogą modyfikować wysokość zachowku, na który mogą liczyć spadkobiercy.
Czym jest zachowek?
Zachowek to roszczenie o zapłatę określonej sumy pieniężnej, które przysługuje bliskim spadkodawcy, takim jak dzieci, małżonek czy rodzice, jeśli zostali oni pominięci w testamencie lub otrzymali mniej niż wynosi ich udział w zachowku. Zachowek ma na celu zapewnienie ochrony najbliższym spadkodawcy przed całkowitym pominięciem ich w spadku.
Jak darowizna wpływa na wysokość zachowku?
Zgodnie z polskim prawem, darowizny dokonane przez spadkodawcę za życia mogą mieć istotny wpływ na wysokość zachowku. Darowizny te, w określonych przypadkach, są doliczane do masy spadkowej (czyli majątku, który pozostawił zmarły). Dzięki temu można obliczyć, jaka część majątku powinna przypadać uprawnionym do zachowku.
Doliczanie darowizn do masy spadkowej zależy od kilku czynników:
1. Rodzaj darowizny: Nie każda darowizna zostanie uwzględniona przy obliczaniu zachowku. Przykładowo, darowizny dokonane na rzecz osób obcych (nie będących spadkobiercami ustawowymi) oraz drobne darowizny zwyczajowe nie są brane pod uwagę.
2. Czas dokonania darowizny: Darowizny dokonane przez spadkodawcę na rzecz spadkobierców ustawowych doliczane są do masy spadkowej niezależnie od tego, kiedy zostały dokonane. Jednakże darowizny dokonane na rzecz osób spoza kręgu spadkobierców ustawowych doliczane są tylko, jeśli zostały dokonane w ciągu dziesięciu lat przed śmiercią spadkodawcy.
3. Wartość darowizny: Wartość darowizny doliczana do masy spadkowej jest ustalana według stanu z dnia jej dokonania, ale według cen z chwili otwarcia spadku (czyli śmierci spadkodawcy).
Przykład obliczenia zachowku z uwzględnieniem darowizny
Załóżmy, że spadkodawca miał dwójkę dzieci i dokonał darowizny na rzecz jednego z nich w postaci mieszkania o wartości 300 000 zł. Po jego śmierci okazało się, że pozostały majątek wynosi 200 000 zł. Mimo że mieszkanie zostało przekazane wcześniej, jego wartość zostanie doliczona do masy spadkowej, co zwiększa ją do 500 000 zł. Dzieci, zgodnie z prawem, mają prawo do zachowku w wysokości 1/2 wartości tego majątku, czyli każde z nich powinno otrzymać po 125 000 zł. Jednakże jedno z dzieci już otrzymało darowiznę o wyższej wartości, więc nie będzie miało roszczenia o zachowek. Drugie dziecko może żądać od rodzeństwa dopłaty w kwocie brakującej do pełnego zachowku.
Podsumowanie
Darowizny dokonane za życia spadkodawcy mają istotny wpływ na wysokość zachowku, co może prowadzić do licznych sporów po śmierci spadkodawcy. Zrozumienie mechanizmu obliczania zachowku oraz odpowiednie planowanie darowizn i testamentu mogą pomóc w uniknięciu konfliktów rodzinnych oraz zapewnieniu zgodnego podziału majątku.
Jeśli masz wątpliwości dotyczące wpływu darowizn na zachowek lub potrzebujesz porady prawnej, zapraszamy do kontaktu z naszą kancelarią. Pomożemy Ci zrozumieć przepisy oraz zabezpieczyć interesy Twoje i Twojej rodziny.
Zawód adwokata wykonuję od 2010 roku. Specjalizuję się w pomocy prawnej na rzecz osób fizycznych w zakresie spraw spadkowych, spraw rodzinnych, spraw nieletnich oraz spraw zadłużeniowych. Świadczyłem pomoc prawną na rzecz ponad 1 500 Klientów, występowałem przed sądami w ponad 3 000 rozpraw sądowych i posiedzeń sądowych oraz udzieliłem kilku tysięcy porad prawnych. Brałem również aktywny udział w negocjacjach prowadzonych z przeciwnikami procesowymi, ich pełnomocnikami, a także wierzycielami i firmami windykacyjnymi.
Zapraszam do kontaktu:
Tel: 512 567 580
E-mail: przemyslaw.kopko@adwokatura.pl